ΜΗ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ
ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ
Ακράτεια των ούρων ονομάζεται η ακούσια αποβολή ούρων, όταν δηλαδή χάνουμε ούρα χωρίς να το θέλουμε. Είναι μια δυσάρεστη κατάσταση, η οποία απασχολεί κυρίως γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αλλά και νεότερες γυναίκες και άντρες, ιδιαίτερα μετά από χειρουργεία πυέλου.
Η ακράτεια ούρων επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των πασχόντων, οδηγώντας τους ακόμη και σε κοινωνική απόσυρση και κατάθλιψη. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως η ακράτεια ούρων δεν είναι φυσιολογικό φαινόμενο σε καμία περίπτωση και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται.
Συνεπώς:
- εάν χάνετε ούρα όταν βήχετε, φτερνίζεστε, σηκώνετε βάρη, γυμνάζεστε και γενικότερα σε οποιαδήποτε άσκηση, τότε έχετε ακράτεια προσπάθειας
- εάν χάνετε ούρα επειδή το αίσθημα της ούρησης είναι ξαφνικό, έντονο και δεν προλαβαίνετε να πάτε στην τουαλέτα, τότε έχετε επιτακτική ακράτεια
- εάν συμβαίνουν και τα δύο παραπάνω, τότε έχετε μικτή ακράτεια ούρων
Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση είναι αλλαγή του τρόπου ζωής, οι αλλαγές των συνηθειών της καθημερινότητας.
- εάν έχουμε παραπάνω κιλά, η απώλεια βάρους βοηθά σημαντικά στον περιορισμό των επεισοδίων ακράτειας
- ρυθμίζουμε την κατανάλωση υγρών, ώστε να μη γίνεται κατάχρηση
- αποφεύγουμε διουρητικές ουσίες, όπως ο καφές, το αλκοόλ ή τα αναψυκτικά, αλλά και τα πικάντικα φαγητά
- αν λαμβάνουμε διουρητικά φάρμακα, μπορεί να αλλάξει η ώρα και η δοσολογία τους, σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό μας
- ρυθμίζουμε τις συνήθειες του εντέρου (δυσκοιλιότητα ή διάρροιες), σε συνεννόηση με το θεράποντα ιατρό μας
- Εάν έχετε ακράτεια προσπάθειας, τότε κατά κανόνα η θεραπεία σας είναι χειρουργική. Η φαρμακευτική θεραπεία, θεωρείται μειωμένης αποτελεσματικότητας, έχει υψηλά ποσοστά παρενεργειών και θα πρέπει να δίνεται, μόνο εφόσον δεν επιθυμείτε κάποια άλλη παρέμβαση, με πολύ στενή παρακολούθηση από το γιατρό σας και για πεπερασμένο χρονικό διάστημα.
- Εάν η ακράτειά σας είναι επιτακτικού τύπου, τότε η θεραπεία σας είναι κατά κανόνα φαρμακευτική. Τα πιο διαδεδομένα φάρμακα για την επιτακτική ακράτεια είναι τα αντιχολινεργικά. Οι πιο συχνές παρενέργειες των αντιχολινεργικών είναι η δυσκοιλιότητα και η ξηροστομία, οπότε αν αυτές εμφανιστούν και δεν είναι ανεκτές, πρέπει να συζητήσετε με τον ουρολόγο σας την αλλαγή της θεραπείας. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλα τα παραπάνω φάρμακα εμφανίζουν την αποτελεσματικότητά τους σε διάστημα περίπου 4-6 εβδομάδων από την έναρξη τους, γι’ αυτό και δεν πρέπει να τα διακόπτουμε, εάν δε βλέπουμε βελτίωση από τις πρώτες ημέρες.
- Ακράτεια ούρων έχουμε, όταν χάνουμε ούρα χωρίς να το θέλουμε
- Ο τύπος της ακράτειας ούρων καθορίζεται ανάλογα με το τρόπο που χάνουμε ούρα
- Η αλλαγή του τρόπου ζωής μπορεί να είναι από μόνη της ευεργετική
- Η ακράτεια προσπάθειας χρειάζεται συνήθως χειρουργική αντιμετώπιση, ενώ η επιτακτική ακράτεια αντιμετωπίζεται συχνότερα φαρμακευτικά
ΚΑΛΟΗΘΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Με την πάροδο των ετών, το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται και έτσι αναπτύσσεται αυτό που ονομάζουμε υπερπλασία του προστάτη.
Τα προβλήματα με την ούρηση λόγω του μεγάλου προστάτη συνήθως ξεκινάνε μετά την ηλικία των 50 ετών. Τα κυρίαρχα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι:
- η δυσκολία στη έναρξη της ούρησης
- η μειωμένη ροή των ούρων
- η συχνουρία
- η νυχτερινή ούρηση (πάνω από μία φορά κατά τη νύχτα)
- το αίσθημα ότι η ουροδόχος κύστη δεν αδειάζει
- η μειωμένη ακτίνα των ούρων
- πλήρης αδυναμία ούρησης (επίσχεση ούρων)
Ένα ξεχωριστό σύμπτωμα, που πρέπει να αναφερθεί, είναι η επιτακτικότητα, δηλαδή το αιφνίδιο, έντονο και δυσάρεστο αίσθημα προς άμεση και αναγκαία ούρηση. Δεν πρέπει να συγχέεται με την έπειξη, η οποία είναι το φυσιολογικό αίσθημα για ούρηση.
Το μέγεθος του προστάτη, επίσης, δεν έχει ευθεία συσχέτιση με την ανάπτυξη του καρκίνου. Η αύξηση του μεγέθους και ο καρκίνος του προστάτη είναι ασθένειες των αντρών άνω των 50 ετών, γι’ αυτό και η τακτική παρακολούθηση αποτελεί το μοναδικό τρόπο πρόληψης οποιασδήποτε πιθανής βλάβης
Μετά την ηλικία των 50 ετών χρειάζεται ετήσια παρακολούθηση. Σε περίπτωση που υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, η παρακολούθηση πρέπει να ξεκινά νωρίτερα, αλλά αυτό αφορά την πρόληψη της κακοήθειας.
Η επίσκεψη στον ουρολόγο κάθε έτος είναι απαραίτητη για να ελέγχεται η πρόοδος του μεγέθους του προστάτη, η εμφάνιση και η εξέλιξη των συμπτωμάτων και η επιλογή της θεραπείας, εάν χρειάζεται.
Θα ληφθεί το απαραίτητο ιατρικό ιστορικό σε συνδυασμό με κλινική εξέταση. Αυτό, συνήθως, περιλαμβάνει την ψηλάφηση των όρχεων και του πέους, αλλά κυρίως εστιάζεται στη δακτυλική εξέταση του προστάτη. Είναι πολύ απλή, όχι ιδιαίτερα επώδυνη, εύκολη και γρήγορη.
Ο αιματολογικός έλεγχος αφορά την εξέταση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA), για τον προσδιορισμό της πιθανής ύπαρξης καρκίνου του προστάτη.
Επίσης, ένα υπερηχογράφημα της ουροδόχου κύστης προ και μετά ούρησης, του προστάτη και των νεφρών είναι απαραίτητο. Με τον τρόπο αυτό, μπορεί να μετρηθεί το μέγεθος του προστάτη, ο όγκος των ούρων που μπορεί να παραμένουν εντός της ουροδόχου κύστης μετά την ούρηση, αλλά και να μελετηθεί η μορφολογία των νεφρών.
Στα πλαίσια του πλήρους ελέγχου, συχνά συστήνεται μια απλή εξέταση, που ονομάζεται ουρο-ροομετρία, η οποία περιλαμβάνει μια ελεύθερη ούρηση σε ένα ειδικό καταγραφικό μηχάνημα.
Σε περίπτωση που όλος ο προηγούμενος έλεγχος επιφέρει επιπλέον διαγνωστικά διλλήματα, μπορεί να σας ζητηθεί επιπλέον διερεύνηση με ουροδυναμικό έλεγχο. Η εξέταση αυτή είναι η μοναδική που μπορεί να ελέγξει με ακρίβεια τη λειτουργεία της ουροδόχου κύστης, ιδίως όταν υποπτευόμαστε ότι τα προβλήματα στην ούρηση δεν οφείλονται μόνο στη μεγέθυνση του προστάτη.
Συνήθως πρόκειται για φαρμακευτική αγωγή, η οποία συνίσταται στην περίπτωση που τα συμπτώματα είναι δυσβάσταχτα από τον ασθενή. Η αγωγή που συστήνεται για την διευκόλυνση της ούρησης είναι οι λεγόμενοι α- blockers (ταμσουλοσίνη, αλφουζοσίνη, σιλιδοσίνη). Η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων αυτών γίνεται άμεσα αντιληπτή και η ούρηση βελτιώνεται γρήγορα. Οι συχνότερες παρενέργειες αφορούν τις διαταραχές εκσπερμάτισης και την ορθοστατική υπόταση.
Εάν το μέγεθος του προστάτη είναι μεγαλύτερο από 35cc3, τότε ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει το συνδυασμό του α-blocker με ένα ακόμη φάρμακο από την κατηγορία των αναστολέων της 5α-ρεδουκτάσης. Τα φάρμακα αυτά βοηθούν ακόμη περισσότερο, αλλά με πιο αργή εξέλιξη της αποτελεσματικότητάς τους, φτάνοντας στη μέγιστη δράση τους σε 3-6 μήνες. Παρακολουθώντας ταυτόχρονα το PSA, θα δείτε σταδιακή μείωσή του περίπου στο 50% της αρχικής του τιμής, μετά το πρώτο εξάμηνο θεραπείας. Μια ενοχλητική ανεπιθύμητη δράση της προσθήκης του επιπλέον φαρμάκου μπορεί να είναι η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας.
Αν συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα, όπως συχνουρία ή επιτακτικότητα, τότε μπορεί να μπορεί να προστεθεί συμπληρωματική αγωγή στον α-blocker με αντιχολινεργικά φάρμακα ή β3-αγωνιστές.
Πιο πρόσφατα, έχει βρεθεί ότι τα φάρμακα που βοηθούν στην αποκατάσταση της στυτικής δυσλειτουργίας και ιδιαίτερα η ταδαλαφίλη, μπορούν να διευκολύνουν σημαντικά και τα συμπτώματα της ούρησης, όταν χορηγούνται σε καθημερινή δόση των 5mg. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να έχουμε τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος καρδιολόγου.
Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να εξατομικεύεται ανάλογα με το γενικότερο προφίλ του ασθενούς, τις καθημερινές του συνήθειες, αλλά και τα πιθανά λοιπά νοσήματα του ιστορικού του.
Όταν τα συμπτώματα γίνονται πιο έντονα ή δεν υποχωρούν παρά τη φαρμακευτική αγωγή, τότε η χειρουργική θεραπεία μπορεί να επιλεχθεί.
Υπάρχουν, όμως και περιπτώσεις, όπου το χειρουργείο είναι μονόδρομος. Αυτό θα πρέπει να συμβεί όταν τα ούρα παλινδρομούν στους νεφρούς και έχουμε νεφρική ανεπάρκεια, όταν έχουμε επίσχεση ούρων ώστε να απαλλαγούμε από το μόνιμο ουροκαθετήρα και όταν συνυπάρχουν λίθοι (πέτρες) εντός της ουροδόχου κύστης.
Υπάρχουν πολλές χειρουργικές μέθοδοι, οι οποίες σκοπό έχουν να απαλλάξουν τον ασθενή από την οποιαδήποτε βλάβη και να ανακτήσει την ποιότητα ζωής του. Η ανοιχτή προστατεκτομή και η διουρηθρική αφαίρεση του προστάτη είναι ευρέως διαδεδομένες, με τη διουρηθρική επέμβαση να είναι η πιο συχνή μέθοδος. Επιπλέον, υπάρχουν μέθοδοι εξάχνωσης του προστάτη ή τοποθέτησης ενός stent διάνοιξης, ώστε να διευκολύνεται η ροή των ούρων. Υπάρχει σημαντική τεχνολογική εξέλιξη των χειρουργικών μεθόδων και στο μέλλον αναμένεται να προστεθούν και πιο σύγχρονες παρεμβάσεις.
Πρέπει να σημειωθεί ότι όλες οι προσφερόμενες χειρουργικές επεμβάσεις έχουν υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας, μικρή νοσηλεία και χαμηλά ποσοστά επιπλοκών.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κατά τα χειρουργεία αυτά αφαιρείται το αδένωμα του προστάτη, ένα περιφερικό τμήμα του δηλαδή, και όχι ολόκληρος ο αδένας, συνεπώς η τακτική παρακολούθηση με PSA, θα πρέπει να συνεχίζεται κανονικά.
- Προστάτης αδένας υπάρχει σε όλους τους άντρες και μεγαλώνει κατά την πρόοδο της ηλικίας
- Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά την ηλικία των 50 ετών και διαφέρουν ανά ασθενή
- Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ετησίως μετά τα 50 έτη και ανεξάρτητα από την ύπαρξη των συμπτωμάτων
- Η φαρμακευτική θεραπεία μπορεί να είναι μονοθεραπεία ή συνδυασμός φαρμάκων
- Οι χειρουργικές μέθοδοι είναι αποτελεσματικές και πρέπει να επιλέγονται ανάλογα με το προφίλ του ασθενή
ΛΙΘΙΑΣΗ
Στον άνθρωπο είναι πιθανός ο σχηματισμός λίθων του ουροποιητικού συστήματος. Μπορεί να αφορούν τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Ο σχηματισμός τους οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων που μπορεί να συνδέονται με διαταραχές του μεταβολισμού, ανατομικές παραλλαγές και πολύ συχνά με τον τρόπο ζωής.
- Λίθοι οξαλικού ασβεστίου (οι συχνότεροι)
- Λίθοι φωσφορικού ασβεστίου φωσφορικού μαγνησίου (στρουβίτης)
- Λίθοι ουρικού οξέος
- Λίθοι εναμμώνιου
- Λίθοι κυστίνης
- Μεικτοί λίθοι
- Μεταβολικό σύνδρομο, παχυσαρκία, έλλειψη σωματικής άσκησης
- Μειωμένη πρόσληψη ύδατος
- Αυξημένη πρόσληψη νατρίου, ζωικής πρωτεΐνης και οξαλικών από τη διατροφή
- Ανατομικές παραλλαγές
- Επεμβάσεις στο ουροποιητικό σύστημα (
- Παρουσία ξένων σωμάτων (ουροκαθετήρες, pigtail, νεφροστομίες) για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Ατομικό και οικογενειακό ιστορικό λιθίασης ουροποιητικού
- Μεταβολικές παθήσεις
- Χρόνιες ουρολοιμώξεις με συγκεκριμένα παθογόνα βακτήρια
- Χρόνια στάση ούρων σε περιπτώσεις απόφραξης
- Χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου, επεμβάσεις εντέρου, σύνδρομα δυσαπορρόφησης
- Συγκεκριμένες φαρμακευτικές ουσίες
- Πολλές φορές μπορεί να διαδράμει ασυμπτωματικά ή να προκαλεί αίσθημα βάρους στην οσφύ
- Οξεία εμφάνιση με κωλικό του νεφρού: εντονότατο άλγος στην οσφυϊκή χώρα με πιθανή επέκταση προς τα γεννητικά όργανα, ενώ μπορεί να συνυπάρχει ισχυρή επιθυμία προς ούρηση και συχνοουρία ή ναυτία/έμετος
- Εάν αναπτυχθεί απόφραξη με συνοδό λοίμωξη του ουροποιητικού μπορεί να προκληθεί απειλητική για τη ζωή λοίμωξη
- Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
- Αιματουρία
- Χρόνια νεφρική βλάβη που μπορεί να οδηγήσει έως και τελικού βαθμού νεφρική ανεπάρκεια που να απαιτεί αιμοκάθαρση
- Επιδείνωση της ποιότητας ζωής των ασθενών
- Κλινική εξέταση και ιστορικό
- Απλή ακτινογραφία νεφρών-ουρητήρων-κύστεως (ΝΟΚ)
- Υπερηχογράφημα: απεικονιστική εξέταση με μηδενική δόση ακτινοβολίας. Ενώ είναι μία εύκολη και γρήγορη εξέταση, το μειονέκτημα είναι πως συχνά δε μπορεί να εκτιμηθεί ο ουρητήρας ιδίως σε άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος.
- Αξονική τομογραφία άνω/κάτω κοιλίας: απεικονιστική εξέταση που αποτελεί την πιο ευαίσθητη μέθοδο για τη διάγνωση της λιθίασης του ουροποιητικού. Βοηθά στη διάγνωση με ακρίβεια που ξεπερνάει το 95%, ενώ με τα νέα πρωτόκολλα που έχουν αναπτυχθεί η δόση ακτινοβολίας έχει μειωθεί στο ελάχιστο. Για την απλή διάγνωση της ύπαρξης λίθου δεν απαιτείται έγχυση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού, ενώ για την εκτίμηση της ανατομίας του ουροποιητικού σε ασθενείς με πιθανές ανωμαλίες μπορεί να χορηγηθεί και σκιαγραφικό ώστε να σχεδιαστεί και το εγχειρητικό πλάνο σε περίπτωση που απαιτείται κάποια παρέμβαση
- Εξετάσεις αίματος: πραγματοποιούνται τόσο στην οξεία φάση ώστε να εκτιμηθούν οι δείκτες φλεγμονής, η νεφρική λειτουργία, οι ηλεκτρολύτες και η πηκτικότητα του αίματος σε περίπτωση που απαιτηθεί κάποια παρέμβαση
- Ανάλυση ούρων: για να εκτιμηθεί η ύπαρξη αιματουρίας, λοίμωξης, λιθιασικών κρυστάλλων και άλλων ειδικών χαρακτηριστικών των ούρων
- Χημική ανάλυση ουρολίθου: βασική εξέταση για να καθοριστεί η σύσταση του λίθου και να προταθούν συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης στον ασθενή. Απαραίτητο για να διενεργηθεί είναι να συλλεχθεί ικανή ποσότητα λίθου ή συγκριμάτων με αυτόματη αποβολή ή μετά από χειρουργική παρέμβαση
Γενικά η αντιμετώπιση της λιθίασης έχει βελτιωθεί και συνεχίζει να βελτιώνεται προς όφελος του ασθενούς με κύριο αρωγό την εξέλιξη της τεχνολογίας.
Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν την αλλαγή του τρόπου ζωής, τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής και τις επεμβατικές θεραπείες (ελάχιστα επεμβατικές ή ανοιχτό χειρουργείο).
- Επαρκής ενυδάτωση ώστε να επιτευχθεί αποβολή ούρων 2-2.5 λίτρα ημερησίως
- Φυσιολογική πρόσληψη ασβεστίου
- Μειωμένη πρόσληψη άλατος, οξαλικών, ζωικής πρωτεΐνης από τη διατροφή
- Αύξηση πρόσληψης φυτικών ινών
- Σωματική άσκηση και διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
Αφορά την άμεση ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο και μπορεί να γίνει με θεραπεία από του στόματος, ενδομυϊκά ή ενδοφλεβίως αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων και της συννοσηρότητας του ασθενούς. Επίσης μπορεί να δοθεί θεραπεία που θεωρείται πως βοηθάει στην ευκολότερη αποβολή των λίθων του ουρητήρα. Για συγκεκριμένους λίθους (ουρικού οξέος) υπάρχει η δυνατότητα λήψης φαρμάκων που αποσκοπούν στη χυμική λύση τους και την αυτόματη αποβολή χωρίς τη διενέργεια επεμβάσεων.
Στο παρελθόν οι λίθοι αντιμετωπίζονταν με ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις που συνοδεύονταν από μεγάλη νοσηρότητα αλλά και θνητότητα μετεγχειρητικά.
Η εποχή αυτή έχει πλέον παρέλθει και η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών αντιμετωπίζεται με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους
Εξωσωματική νεφρολιθοτριψία
Ο ασθενής τοποθετείται σε ύπτια ή πρηνή θέση αναλόγως της θέσης του λίθου στο μηχάνημα της λιθοτριψίας και με αναλγησία από του στόματος, γίνεται στόχευση του λίθου με καθοδήγηση που βασίζεται σε ακτινοσκοπικό μηχάνημα ή υπερηχογράφημα και κατακερματισμός αυτού με κρουστικά κύματα. Η συνεδρία διαρκεί 20-45 λεπτά συνήθως αναλόγως του μεγέθους και της θέσης του λίθου και οι ασθενείς συνήθως είναι σε θέση να αποχωρήσουν άμεσα με οδηγίες για αναλγησία και επανέλεγχο. Οι επιπλοκές είναι σπάνιες και η αποτελεσματικότητα της μεθόδου πολύ ικανοποιητική για λίθους <2 εκατοστών
Ενδοσωματική διουρηθρική νεφρολιθοτριψία
Ο ασθενής μπορεί να λάβει επισκληρίδιο ή γενική αναισθησία και ειδικά εργαλεία τοποθετούνται μέσω της ουρήθρας στο ουροποιητικό σύστημα. Έπειτα, υπό άμεση όραση, εντοπίζεται ο λίθος και κατακερματίζεται με χρήση lasers. Τα λιθιασικά συγκρίματα μπορεί να αφαιρεθούν ή εφόσον κριθεί μικρό το μέγεθος τους να αποβληθούν αυτόματα. Συχνά, απαιτείται η τοποθέτηση pigtail, δηλαδή ειδικού stent του ουρητήρα, που παραμένει για 2-3 εβδομάδες και αφαιρείται με σχετικά απλή διαδικασία ακόμα και στο ιατρείο. Αναλόγως του περιστατικού, ο ασθενής μπορεί να εξέλθει ακόμα και την ίδια μέρα από το νοσοκομείο, ενώ οι επιπλοκές συχνότερα αφορούν λοιμώξεις του ουροποιητικού
Διαδερμική νεφρολιθοτριψία
Αποτελεί χειρουργική μέθοδο που επιλέγεται συχνά για μεγαλύτερους λίθους του νεφρού. Διενεργείται γενικά αναισθησία και αφού παρακεντηθεί ο νεφρός με ειδική βελόνα διαδερμικά, τοποθετούνται ειδικά εργαλεία και μία κάμερα στον νεφρό και θρυμματίζεται ο λίθος. Συνήθως τα συγκρίματα αφαιρούνται κατά τη διάρκεια της επέμβασης και τοποθετείται συχνά pigtail και ενίοτε καθετήρας νεφροστομίας, που παραμένει για λίγες ημέρες. Η νοσηλεία συνήθως διαρκεί 3-5 ημέρες και οι επιπλοκές αφορούν πιθανή αιμορραγία και λοιμώξεις του ουροποιητικού.
Η λιθίαση του ουροποιητικού συστήματος αποτελεί μία νόσο με συχνές υποτροπές, αναλόγως της ύπαρξης ή όχι προδιαθεσικών παραγόντων. Επομένως είναι απαραίτητη η παρακολούθηση των ασθενών μετά την οριστική θεραπεία.
ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ
Ο όρος ουρολοίμωξη αναφέρεται σε λοιμώξεις οποιουδήποτε τμήματος του ουροποιητικού συστήματος από μικροοργανισμούς. Η συχνότερη αιτία ουρολοιμώξεων είναι τα βακτήρια, τα οποία εισέρχονται από την ουρήθρα στο ουροποιητικό, όπου εγκαθίστανται και προκαλούν συμπτώματα.
Οι ουρολοιμώξεις είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος λοιμώξεων στον άνθρωπο. Αφορούν και τα δύο φύλα και εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες.
Οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στην εμφάνιση ουρολοιμώξεων για ανατομικούς λόγους. Στους άντρες οι ουρολοιμώξεις δεν είναι τόσο συχνές, αλλά συνήθως είναι πιο σοβαρές και απαιτούν θεραπεία μεγαλύτερης διάρκειας.
- Πλημμελής υγιεινή της πρωκτογεννητικής χώρας και χρήση ακατάλληλων σκευασμάτων υγιεινής
- Κακές συνήθειες ούρησης (αναβολή ούρησης, ούρηση χωρίς χαλάρωση του πυελικού εδάφους)
- Σεξουαλικές πρακτικές
- Μέθοδοι αντισύλληψης (χρήση σπερματοκτόνων, διάφραγμα)
- Στάση των ούρων λόγω οποιασδήποτε αιτίας προκαλεί απόφραξη στο ουροποιητικό και εμποδίζει τη ροή και την πλήρη αποβολή των ούρων (λίθοι, υπερπλασία προστάτη)
- Νευρογενής κύστη (διαταραχές ούρησης σε ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα, όπως η πολλαπλή σκλήρυνση ή κακώσεις νωτιαίου μυελού)
- Συγγενείς παθήσεις του ουροποιητικού
- Σακχαρώδης διαβήτης
Η κυστίτιδα είναι η ουρολοίμωξη που αφορά στην ουροδόχο κύστη. Το μικρόβιο που προκαλεί πιο συχνά κυστίτιδα είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli).
Ποια συμπτώματα έχει;
- Πόνος, καύσος (τσούξιμο) κατά την ούρηση – Αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά
- Συχνή επιθυμία για ούρηση
- Επιτακτική ούρηση με μικρό όγκο ούρων
- Αίμα στα ούρα
- Θολά ή δύσοσμα ούρα
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της κυστίτιδας στηρίζεται στο ιστορικό, στην κλινική εξέταση και στην ανάλυση των ούρων για την επιβεβαίωση της λοίμωξης. Κάποιες φορές μπορεί να είναι απαραίτητος ο υπερηχογραφικός έλεγχος και σπανιότερα πιο εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θεραπεία της κυστίτιδας περιλαμβάνει χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών σε βραχυχρόνια σχήματα (3-5 μέρες), αναλγητικά – αντιφλεγμονώδη, καθώς και επαρκή ενυδάτωση.
Πρόκειται για τη λοίμωξη του νεφρού, που συνήθως προκαλείται με την ανιούσα οδό, δηλαδή την είσοδο του μικροβίου από την ουρήθρα και την ουροδόχο κύστη προς το νεφρό μέσω του ουρητήρα.
Ποια συμπτώματα έχει;
- Πυρετός (θερμοκρασία σώματος πάνω από 38οC), ρίγος
- Πόνος στην οσφυϊκή χώρα
- Ναυτία και έμετος
- Κακουχία, ανορεξία
- Συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό (πόνος στην ούρηση, συχνουρία, αιματουρία)
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της οξείας πυελονεφρίτιδας στηρίζεται στο ιστορικό, στην κλινική εξέταση, στον εργαστηριακό έλεγχο (γενική ούρων, καλλιέργεια ούρων και αίματος, εξετάσεις αίματος), ενώ απαραίτητος είναι και ο απεικονιστικός έλεγχος (υπέρηχος, αξονική τομογραφία) για να αποκλειστεί η παρουσία αποφρακτικού αιτίου (π.χ. λίθος) ή αποστήματος.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Η θεραπεία της πυελονεφρίτιδας πρέπει να ξεκινά άμεσα αφού τεθεί η διάγνωση, καθώς είναι μία δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση, που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη των νεφρών ή σηψαιμία (εξάπλωση μικροβίων στο αίμα) και περιλαμβάνει τη χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών. Σε σοβαρές και κυρίως σε επιπλεγμένες περιπτώσεις χρειάζεται νοσηλεία σε νοσοκομείο ,με ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και υγρών και τη συστηματική υποστήριξη και παρακολούθηση των ασθενών. Σε περίπτωση απόφραξης λόγω λίθου ή άλλου ανατομικού προβλήματος, είναι απαραίτητη η άρση της απόφραξης με την τοποθέτηση νεφροστομίας ή ουρητηρικού stent (pigtail).
Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
Πρόκειται για λοίμωξη του προστάτη, που προκαλείται από βακτήρια, με συνηθέστερο αίτιο τα εντεροβακτηριοειδή και κυρίως το E. coli. Συμπτώματα προστατίτιδας είναι ο πόνος και η δυσκολία κατά την ούρηση, όπως επίσης και ο πυρετός.
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και στην κλινική εξέταση. Η καλλιέργεια ούρων θα βοηθήσει να εντοπίσουμε τον υπεύθυνο μικροοργανισμό, ενώ σημαντικός είναι και ο αιματολογικός έλεγχος. Ο υπέρηχος του ουροποιητικού συμπληρώνει τις διαγνωστικές εξετάσεις.
Η θεραπεία γίνεται με τη χορήγηση κατάλληλης αντιβίωσης, αντιπυρετικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία για ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών και υγρών.
Οξεία επιδιδυμίτιδα
Πρόκειται για φλεγμονή της επιδιδυμίδας, ενώ αν συνυπάρχει φλεγμονή στον όρχι, ονομάζεται ορχεοεπιδιδυμίτιδα. Η επιδιδυμίδα, που βρίσκεται πίσω από τον όρχι, είναι ένα όργανο σαν σωλήνας που αποθηκεύει και μεταφέρει το σπέρμα στο σπερματικό πόρο. Μπορεί να επηρεάσει τους άνδρες όλων των ηλικίων, αλλά είναι συνηθέστερη σε ηλικίες 19- 35 ετών. Προκαλείται από την εξάπλωση κάποιας μικροβιακής λοίμωξης της ουρήθρας ή της ουροδόχου κύστης με συνηθέστερα αίτια τα εντεροβακτηριοειδή (ιδίως το E. coli), τα χλαμύδια (C. Trachomatis) και το γονόκοκκο (N. Gonorrhoeae).
Η επιδιδυμίτιδα μπορεί να ξεκινήσει με πυρετό, αίσθημα βάρους στην περιοχή των όρχεων και ευαισθησία στην ψηλάφησή τους. Κατόπιν, ο όρχις διογκώνεται και γίνεται ιδιαίτερα σκληρός και επώδυνος.
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και την κλινική εξέταση. Μπορεί να χρειαστεί επιπλέον έλεγχος με γενική και καλλιέργεια ούρων, αιματολογικό έλεγχο, καθώς και υπερηχογράφημα οσχέων. Σε εφήβους και νέους άνδρες είναι σημαντικό να γίνει διάκριση ανάμεσα στην επιδιδυμίτιδα και τη συστροφή των όρχεων, η οποία είναι μια επείγουσα κατάσταση και απαιτεί άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.
Η θεραπεία γίνεται με τη χορήγηση κατάλληλης αντιβίωσης, αντιπυρετικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία για ενδοφλέβια φαρμακευτική αγωγή. Συστήνεται ξεκούραση για κάποιες ημέρες και ανύψωση του οσχέου, συνήθως με κάποιο ειδικό εσώρουχο, που ονομάζεται σπασουάρ.
Ουρηθρίτιδα
Πρόκειται για φλεγμονή της ουρήθρας και θεωρείται σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Ανάλογα με τον αιτιολογικό παράγοντα διακρίνεται σε γονοκοκκική (N. Gonorrhoeae) και μη- γονοκοκκική (ουρεόπλασμα, μυκόπλασμα, χλαμύδια).
Τα συμπτώματα της ουρηθρίτιδας είναι η παρουσία εκκρίματος από την ουρήθρα (πυώδες ή διαυγές), καθώς και επώδυνη ούρηση ή καύσος κατά μήκος της ουρήθρας.
Η διάγνωση της ουρηθρίτιδας στηρίζεται στην καλλιέργεια του ουρηθρικού εκκρίματος και η αντιμετώπιση γίνεται με τη χορήγηση κατάλληλης αντιβιοτικής αγωγής.
